Prostaatkanker kan uitzaaien naar andere organen of lymfeklieren buiten het bekkengebied. Dit heet gemetastaseerde ziekte. De tumoren in andere organen of lymfeklieren worden uitzaaiingen genoemd. Het is belangrijk te weten dat metastatische (uitgezaaide) ziekte niet kan worden genezen. In plaats daarvan zal de arts proberen om de groei van de tumor en de uitzaaiingen te vertragen. Hiermee kan de levensduur worden verlengd met minder klachten.
Als prostaatkanker uitzaait, spreidt het zich meestal uit naar de botten of de wervelkolom. In een later stadium kan prostaatkanker ook uitzaaien naar de longen, de lever, verre lymfeklieren en de hersenen [Fig. 19]. Uitzaaiingen in de botten van de wervelkolom kunnen symptomen veroorzaken zoals ernstige rugpijn, spontane breuken of verdrukking van de zenuwen of het ruggenmerg. Uitzaaiingen kunnen ook asymptomatisch zijn, d.w.z. zonder merkbare ziekteverschijnselen. In zeldzame gevallen kan uitzaaiing naar de longen een aanhoudende hoest veroorzaken.
Fig. 19: Gemetastaseerde prostaatkanker kan uitzaaien naar de botten, wervelkolom, longen of hersenen.
Beeldvorming kan worden gebruikt om uitzaaiingen op te sporen. Uitzaaiing naar de botten kan worden gezien op een FDG-, Choline-, PSMA PET-CT- of botscan.
De beste behandeling verschilt per patiënt en hangt af van verschillende factoren, zoals lichamelijke conditie, leeftijd, naar welke plek de kanker is uitgezaaid, persoonlijke voorkeur en welke behandeling beschikbaar is in het behandelend ziekenhuis. De arts zal de patiënt in het multidisciplinair overleg bespreken en vervolgens een behandeling voorstellen. Mogelijke behandelingen zijn:
- Hormoontherapie gecombineerd met chemotherapie (hormoontherapie en docetaxel): De patiënt komt hiervoor in aanmerking als hij bij de eerste diagnose hoog-volume uitgezaaide prostaatkanker heeft en in goede conditie is.
- Hormoontherapie gecombineerd met lokale behandeling (radiotherapie, chirurgie): dit is alleen geschikt voor patiënten die deelnemen aan een onderzoek
- Alleen hormoontherapie (LHRH-agonist of LHRH-antagonist): geschikt voor patiënten die niet in aanmerking komen voor hormoontherapie gecombineerd met chemotherapie of dit niet willen