Lymfeklierverwijdering

Hoe werkt een lymfeklierverwijdering?
Voor of tijdens de operatie worden soms eerst lymfeklieren in het bekken verwijderd en direct door de patholoog onderzocht op uitzaaiingen. Uitzaaiingen in de lymfeklieren hebben gevolgen voor de behandelkeuze: de slagingskans van radicale prostatectomie is lager als er sprake is van veel uitzaaiingen.

• Indien er geen uitzaaiingen zijn gaat de uroloog verder met verwijdering van de prostaat.
• Indien er wel uitzaaiingen zijn besluit de uroloog om wel of niet verder te gaan met verwijdering van de prostaat, afhankelijk van de hoeveelheid uitzaaiingen.

Om de juiste behandeling te kunnen adviseren moet de uroloog dus weten of de prostaatkanker al dan niet is uitgezaaid naar het bekken. Het verwijderen van lymfeklieren (lymfeklierdissectie) kan nodig zijn om dit te bepalen. De uroloog adviseert een lymfeklierverwijdering wanneer hij vermoedt dat de kanker zich zou kunnen verspreiden of is uitgezaaid naar de lymfeklieren in het bekken. Dit wordt gedaan met behulp van een risicoschatting.

Wanneer het risico op voor kanker positieve lymfeklieren laag is (bij mannen met een lage Gleasonscore en een PSA <10 ng/ml) is een lymfeklierdissectie onnodig en kan men direct overgaan op een definitieve behandeling. In hoog-risico patiënten (met hogere Gleasonscore (8-10) of PSA> 10 ng/ml) kan een lymfeklierdissectie tegelijk worden uitgevoerd met bijv. een geplande radicale prostatectomie. De patholoog kan de lymfeklieren net voor de prostatectomie onderzoeken. De uroloog beslist vervolgens op basis van de bevindingen over doorgaan met het verwijderen van de prostaat of niet. De kans op positieve klieren varieert met het stadium van de prostaatkanker, de PSA-waarde en de Gleasonscore. Ongeveer 5-12% van de mannen waarvan wordt gedacht dat ze gelokaliseerde prostaatkanker hebben, heeft uitzaaiingen naar de lymfklieren in het bekken. De arts bespreekt voorafgaand aan de lymfeklierdissectie hoe de behandeling wordt beïnvloed als er uitzaaiingen worden gevonden. Tegenwoordig kan het aantal lymfeklierdissecties worden beperkt door eerst een PSMA PET scan te maken.

Indicaties lymfeklierverwijdering
Verwijdering van de lymfeklieren wordt overwogen als onderzoeken laten zien dat de kans groot is dat de kanker ook verspreid is naar de lymfeklieren in de onderbuik.

Na de operatie wordt het weggenomen weefsel onderzocht in het laboratorium. Als er sprake is van kanker in de lymfeklieren, dan worden na de operatie, zowel de prostaat als het bekkengebied behandeld met uitwendige radiotherapie.

Bijwerkingen
Verwijdering van de lymfklieren kan bijwerkingen met zich meebrengen, zoals:

• Bloeden van de operatiewond of het ontstaan van een infectie
• Ophoping van lekkend lymfevocht (lymfocele). Dit kan pijn en/of infectie veroorzaken
• Beschadiging van zenuwen.