Hoe werkt radicale nefrectomie?
Bij lokale kanker is een niersparende operatie niet altijd mogelijk, omdat de tumor al te groot is, of op een verkeerde plaats ligt, zoals dicht bij de bloedvaten. In dat geval wordt radicale nefrectomie aangeraden, een operatie waarbij de gehele nier met de tumor en het omliggende weefsel worden verwijderd. Als er geen uitzaaiingen zijn biedt chirurgische verwijdering van de nier een grote kans op genezing. De kans dat de tumor terug komt na zo’n operatie is 5 tot 10% afhankelijk van het exacte stadium en de weefseluitslag. Problemen hoeft het verwijderen van de nier niet te geven. Gelukkig kunnen de meeste mensen heel goed leven met slechts 1 nier. Wel moeten patiënten jaarlijks nog terug komen voor controle, en ze moeten oppassen met bepaalde medicijnen die toxisch zijn voor de nier, zoals niet-steroïdale ontstekingsremmende geneesmiddelen (nsaid’s).
Fig. 11: radicale nefrectomie
Het weghalen van de nier gebeurt onder algehele narcose. Meerdere chirurgische ingrepen kunnen nodig zijn om de hele tumor te verwijderen. En soms moeten ook nog de vergrote lymfeklieren of de bijnier verwijderd. Radicale nefrectomie kan op verschillende manieren worden uitgevoerd:
- open (via de buik)
- met een laparoscoop , dit is een holle buis (een ‘kijkoperatie’)
- met behulp van de Da Vinci-operatierobot , een hightech systeem dat de arts helpt moeilijke ingrepen via een kijkoperatie te verrichten.
Fig. 12: laparoscopische radicale nefrectomie
Bij een open chirurgische procedure snijdt de chirurg in huid en weefsel om bij de nieren te komen. Eerst worden de grootte van de tumor en de eventuele uitzaaiingen vastgesteld, waarna de uroloog de buikwand open snijdt om bij de nier te komen. Bij laparoscopische chirurgie hoeft dat niet. In plaats daarvan plaatst de chirurg een holle buis met camera via kleine insneden in de buik. Laparoscopische chirurgie kan ook uitgevoerd worden met hulp van een robot. Welke manier van opereren wordt toegepast is afhankelijk van de beschikbare apparatuur in het ziekenhuis en de ervaring van de uroloog. De verschillende technieken geven dezelfde kans op genezing. De operatie wordt goed voorbereid.
Wanneer met een CT-scan is aangetoond dat de lymfeklieren zijn vergroot, en wanneer er dus mogelijk tumorcellen in de klieren zitten, kan de arts voorstellen ze te verwijderen. Soms wordt tijdens de nieroperatie vergrote lymfeklieren geconstateerd en besluit de chirurg ze direct te verwijderen. Bij uitzaaiing naar de bijnier kan ook deze worden verwijderd. De overgebleven bijnier neemt dan zijn taak over, dus dit is geen probleem. In geval van cytoreductieve nefrectomie - het weghalen van de nier als er uitzaaiingen zijn - kan het bovendien nodig zijn omliggende organen zoals de milt of de pancreas, of delen van de ingewanden of lever te verwijderen.
Indicaties radicale nefrectomie
Wanneer de tumor bij lokale nierkanker niet verwijderd kan worden zonder de nier intact te laten en dus partiële nefrectomie niet mogelijk is.
Bijwerkingen
Meestal verblijft de patiënt enkele dagen in het ziekenhuis. Daarna kan de operatie nog een aantal weken tot lichte pijn in de flank leiden. Wat de genezing helpt is veel drinken (1-2 liter per dag, vooral water), niks zwaarder tillen dan 5 kilogram en geen zware oefeningen doen. Daarnaast is het goed eventuele voorgeschreven medicatie met de arts te bespreken. De patiënt dient contact op te nemen met de arts bij koorts en zware bloedverlies en pijn. Omdat de patiënt na deze operatie nog maar 1 nier heeft, is er een verhoogd risico op chronische nierziekte. Een verminderde nierfunctie is ook een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Maar dat zijn hele kleine risico’s. In het algemeen merken patiënten er niks van dat ze nog maar 1 nier hebben. Ze krijgen ook geen speciale leefregels mee.