Er zijn een drietal soorten goedaardige zwellingen van het scrotum, die niet pijnlijk zijn, een:
- Hydrocèle
- Spermatocèle
- Varicocèle
Een pijnlijke scrotale zwelling kan voorkomen na een trauma, maar wordt meestal veroorzaakt door een ontsteking of steeldraai van een testikel. Een niet-pijnlijke zwelling in een testikel kan duiden op zaadbalkanker.
Hydrocèle
De zaadballen worden omgeven door vliezen, waartussen zich wat vocht bevindt. Bij een hydrocèle (hydros = water, cele = holte) is de balzak gezwollen door een toename van dat vocht rondom de bal.
Een zwelling door een hydrocèle is meestal klein en voelt zacht aan. De zwelling kan echter oplopen tot zo’n 15 cm in doorsnee en daardoor hinderlijk groot zijn. Soms kan er sprake zijn van pijn, met name als er veel spanning op de huid staat. De oorzaak is vaak onbekend, maar een ontsteking van de bijbal, een ongeluk of een eerdere ingreep (bv. sterilisatie) kunnen aanleiding geven tot de zwelling. Soms ontstaat een hydrocèle als reactie op een gezwel of ernstige ontsteking, maar een hydrocèle kan niet kwaadaardig worden. Het wel belangrijk dat de oorzaak van de hydrocèle nader wordt onderzocht. Meestal is een lichamelijk onderzoek hiertoe voldoende, maar soms is echografisch onderzoek van de balzak nodig.
Spermatocèle
Zaadcellen worden gemaakt in de teelballen en ontwikkelen zich verder in de bijballen, die achter de teelbal gelegen zijn. Vanuit de bijbal gaat het zaadvocht via de zaadleider richting de prostaat. De bijbal bestaat uit talrijke kleine verzamelbuisjes. Soms ontstaat een verwijding van zo’n buisje, omdat het zaadtransport niet goed verloopt, bijvoorbeeld bij een ontsteking of na een ongeval. Vaak blijft zo’n verwijding klein, maar soms wordt deze groter en dan ontstaat een spermatocèle. Om zeker te zijn dat er sprake is van een spermatocèle wordt een echografie gedaan.
De meeste spermatocèles geven geen of nauwelijks klachten. Een spermatocèle kan, net zoals een hydrocèle, niet kwaadaardig worden.
Varicocèle
Een varicocèle is een zwelling van de balzak, meestal aan de linkerkant maar kan soms ook aan de rechterkant of aan beide zijden voorkomen.. Vooral in staande houding, bij inspanning of bij hoesten kunt u last hebben van de zwelling. Een varicocèle kunt u vergelijken met spataderen elders in het lichaam. De aders in de balzak zijn uitgezet. De kleppen, die er voor zorgen dat het bloed slechts één kant uitstroomt in de ader, werken niet meer goed. Dit zorgt ervoor, dat een relatief grote hoeveelheid bloed via de aders terug kan stromen naar de zaadballen. Het is niet gevaarlijk en komt regelmatig voor. Over het algemeen hebben de meeste mannen geen last van een varicocèle. Zelden zijn er pijnklachten. Bij inspanning, zoals sporten, kunt u wel last krijgen.
De zwelling is voelbaar en zichtbaar. Bij een hydrocele zit de zaadbal binnen in de vochtophoping en is daardoor niet goed meer te voelen. Een spermatocèle zwelling is in de regel los van de zaadbal te voelen. Een varicocèle is meestal eenvoudig aantoonbaar bij lichamelijk onderzoek. Als een varicocèle wordt vermoed, bijvoorbeeld bij onbegrepen onvruchtbaarheid, kan aanvullend onderzoek worden uitgevoerd. Een echografie van het scrotum laat dan zien of er een varicocèle aanwezig is.
Hydrocèle
Hydrocèles komen zeer veel voor en hoeven als ze geen klachten geven meestal niet te worden behandeld. Een hydrocèle gaat meestal niet vanzelf weer weg. Als de hydrocèle zó groot wordt dat het hinderlijk wordt of klachten geeft bij bepaalde activiteiten, kan deze operatief verwijderd worden. Soms wordt het cosmetische aspect als storend ervaren; ook dan kan een ingreep plaats vinden. De operatie wordt gedaan met algehele narcose of regionale verdoving door een ruggenprik. De ingreep duurt meestal niet langer dan 30 minuten.
Soms ontstaat er na de ingreep een bloeduitstorting, overmatig pijn in het wondgebied of een infectie. Een blauwverkleuring van de wond komt geregeld voor en hoeft niet te worden behandeld. Een hydrocèle komt zelden terug (1 à 2 procent). Na de operatie kunt u het beste een onderbroek dragen die u steun geeft, ook ‘s nachts. Hiermee vermindert u de kans op zwelling. De verbandgazen waarmee de balzak is ingepakt, moet u meestal twee dagen laten zitten. Hierna kunt u het verband verwijderen en mag u weer douchen. Vaak is er na de operatie een zwelling rondom de zaadbal, die geleidelijk uit zichzelf verdwijnt. De eerste week na de ingreep is het verstandig het rustig aan te doen.
Soms wordt een hydrocèle behandeld met ‘aspiratie’. Dat wil zeggen dat met een naald wordt geprikt in de vochtholte en het vocht wordt opgezogen. Soms wordt hierna een stof ingebracht om de holtewanden te laten verkleven. Deze techniek wordt nog wel toegepast als een operatie niet gewenst of mogelijk is. Deze behandeling betekent een hogere kans op terugkeer van de hydrocèle en op infecties.
Spermatocèle
Tijdens de operatie maakt de uroloog een snede in de balzak; via deze snede wordt de bal en de bijbal geïnspecteerd en de spermatocèle verwijderd. De huidwond wordt met oplosbare hechtingen gesloten. De ingreep duurt ongeveer dertig minuten. Na de operatie is het raadzaam een onderbroek te dragen die u steun geeft. Deze draagt u ook ‘s nachts. Hiermee verhindert u de kans op zwelling. Na twee dagen mag u weer douchen. De eerste week na de ingreep is het verstandig rustig aan te doen. Na een spermatocèle operatie kan een nieuwe spermatocèle ontstaan. Dat komt doordat een operatie aan de bijbal een afsluiting kan veroorzaken in het transportsysteem van zaadcellen tussen zaadbal en prostaat. Dit zou kunnen resulteren in sterilisatie aan de geopereerde zijde. Daarom geldt een zekere terughoudendheid bij de behandeling van spermatocèles indien er nog een kinderwens is.
Varicocèle
Een varicocèle is een goedaardige aandoening die meestal geen behandeling nodig heeft. Zeker niet als het kleine pijnloze zwellingen zijn die vaak vanzelf verdwijnen. Het dragen van ondersteunende onderbroeken kan verlichting van de klachten geven De behandeling van varicocèles wordt alleen gedaan indien de varcocèle klachten oplevert of als de man ongewenst kinderloos blijft en een afwijkende zaadproductie blijkt te hebben. Er zijn verschillende technieken beschikbaar om de variocèle te behandelen namelijk een embolisatie of een operatieve behandeling.
Tijdens de operatie worden via een klein sneetje in de onderbuik de bloedvaten opgezocht en afgebonden. Ditzelfde sneetje kan ook worden gemaakt in de lies of in de balzak (scrotum). Hoe verder van de zaadbal, des te makkelijker zijn de bloedvaten te vinden. Het is ook mogelijk om via radiologische technieken de spatader zichtbaar te maken met contrastvloeistof. Vervolgens wordt dan een afsluitend veertje in de spatader geschoten, zodat de spatader afsterft. De succeskans van deze ingreep is ongeveer 80%.
Na de operatieve behandeling is er een kleine kans op een infectie of bloeduitstorting. In een zeldzaam geval treedt een beschadiging op van een zenuw, die naar de buitenkant van het bovenbeen loopt, waardoor er een dove plek kan ontstaan.
Gedurende twee weken na de ingreep mag u niet sporten of zwaar tillen.
De behandeling van varicocèles wordt alleen gedaan indien de varcocèle klachten oplevert of als de man ongewenst kinderloos blijft en een afwijkende zaadproductie blijkt te hebben.
Er zijn verschillende technieken beschikbaar om de variocèle te behandelen namelijk een embolisatie of een operatieve behandeling.
Tijdens de operatie worden via een klein sneetje in de onderbuik de bloedvaten opgezocht en afgebonden. Ditzelfde sneetje kan ook worden gemaakt in de lies of in de balzak (scrotum). Hoe verder van de zaadbal, des te makkelijker zijn de bloedvaten te vinden. Het is ook mogelijk om via radiologische technieken de spatader zichtbaar te maken met contrastvloeistof. Vervolgens wordt dan een afsluitend veertje in de spatader geschoten, zodat de spatader afsterft. De succeskans van deze ingreep is ongeveer 80%.
Na de operatieve behandeling is er een kleine kans op een infectie of bloeduitstorting. In een zeldzaam geval treedt een beschadiging op van een zenuw, die naar de buitenkant van het bovenbeen loopt, waardoor er een dove plek kan ontstaan.
Gedurende twee weken na de ingreep mag u niet sporten of zwaar tillen.
Meestal geeft een hydrocèle weinig klachten en behoeft dus geen operatieve behandeling. Alleen als ze
groter worden, kunnen ze hinderlijk zijn. En soms wordt het cosmetische aspect als storend ervaren.
Voorbereiding
Het is belangrijk van te voren aan uw uroloog te melden of u bloedverdunners gebruikt
De operatie
De ingreep wordt in dagverpleging of tijdens een korte opname gedaan. De ingreep gebeurt onder narcose of via een ruggenprik. De uroloog maakt een snede in de balzak. Via deze snede wordt de bal en bijbal geïnspecteerd. De huid wordt met oplosbare hechtingen gesloten. De ingreep duurt ongeveer dertig minuten.
Nazorg
Na de operatie is het raadzaam een strakke onderbroek of strakke zwembroek te dragen (geen boxershort). Hiermee vermindert u de kans op zwelling en pijn. Blauwverkleuring van de wond komt geregeld voor en
hoeft niet te worden behandeld. Neem de onderbroek of zwembroek mee te nemen als u wordt opgenomen.
De verbandgazen waarmee de wond is verbonden laat u een dag zitten, hierna kunt u het verband verwijderen en mag u weer douchen. De eerste week na de operatie is het verstandig rustig aan te doen.
Zelf voelt u het beste wat u wel en niet kunt. De zwelling rondom de zaadbal verdwijnt geleidelijk uit zichzelf.
De eerste week na de ingreep is het verstandig om rustig aan te doen. Zelf voelt u het beste wat u wel of niet kunt. De zwelling rondom de zaadbal verdwijnt geleidelijk uit zichzelf. Na zeven dagen is zwemmen en baden weer toegestaan.
Mogelijke complicaties
Er bestaat een kans op een bloeduitstorting, overmatige pijn of een infectie in het wondgebied.
Een spermatocèlectomie verwijst naar een operatie om een goedaardige cyste uit de bijbal te verwijderen. Chirurgische behandeling kan nodig zijn voor bijbalcysten als ze groot zijn en ongemak voor de patiënt veroorzaken.
Voorbereiding
Het is belangrijk van te voren aan uw uroloog te melden als u onder controle bij de trombosedienst staat
of u Marcoumar, Sintrom, Plavix, Persantin, Ascal, Aspirine of sinaspril slikt.
De operatie
De ingreep wordt in dagbehandeling of tijdens een korte opname gedaan. De uroloog maakt een snede in de balzak. Via deze snede worden de bal en de bijbal geïnspecteerd en de spermatocèle verwijderd. De huidwond wordt met oplosbare hechtingen gesloten. De ingreep duurt ongeveer 30 minuten.
Nazorg
De eerste 24 uur na de ingreep is het raadzaam overdag een onderbroek te dragen die steun geeft (geen
boxerschort). Hiermee vermindert u de kans op zwelling of ontsteking. Neem de onderbroek mee als u wordt
opgenomen. De verbandgazen waarmee de balzak is verbonden laat u één dag zitten, hierna kunt u het verband verwijderen en mag u weer douchen. U krijgt een afspraak mee voor controle op de polikliniek Urologie.
De eerste week na de ingreep is het verstandig om rustig aan te doen. Zelf voelt u het beste wat u wel of niet kunt. De zwelling rondom de zaadbal verdwijnt geleidelijk uit zichzelf. Na zeven dagen is zwemmen en baden weer toegestaan.
Mogelijke complicaties
Er bestaat een kans op een bloeduitstorting, overmatige pijn in het wondgebied of een infectie. Een blauwverkleuring van de wond zonder zwelling komt geregeld voor en hoeft geen verdere behandeling.
Na een spermatocèle operatie is het mogelijk dat op den duur een nieuwe spermatocèle ontstaat. De bijbal is
verantwoordelijk voor het transport van zaadcellen tussen zaadbal en prostaat. Het is mogelijk dat een operatie aan de bijbal een afsluiting van dit transportsysteem veroorzaakt. Dit zou kunnen resulteren in verminderde vruchtbaarheid. Als u een kinderwens heeft wordt deze ingreep in de regel niet geadviseerd.